چرا اینترنت اشیا اهمیت دارد؟
شکی نیست که اینترنت یکی از مهمترین و قدرتمندترین ابداعات تاریخ بشر بوده است. در چنین شرایطی اینترنت اشیا را در نظر بگیرید که به عنوان تحول بعدی در ارتباطات هوشمندسازی سازمان شناخته می‌شود. به وسیله IoT یک جهش بزرگ در قابلیت‌های جمع‌آوری، تحلیل و توزیع داده به وجود می‌آید که می‌تواند منجر به کسب اطلاعات، تبدیل آن به دانش و در نهایت آگاهی و اقدامات آگاهانه شود. همین امر است که اینترنت اشیا را به موضوع بسیار مهمی تبدیل می‌کند.
بر اساس تعریف موسسه مک کنزی، اینترنت اشیا عبارت از سنسورها و عملگرهایی است که از طریق شبکه به سیستم پردازشی متصل می‌شوند. چنین سیستمی قادر به پایش وضعیت و مدیریت فعالیت اشیای متصل شده است.
امروزه بخش‌های مختلف سازمان‌ها، ساختمان‌ها و شهرها، محصولات مصرفی، اتومبیل‌ها، قطعات صنعتی، ابزار آلات و سایر اشیا به سرعت در حال ترکیب با شبکه و اینترنت هستند و انتظار می‌رود تا با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مورد نیاز، شیوه کار و زندگی روزمره ما را تغییر و بهبود دهند. از این رو پس از مکانیکی شدن، الکتریسیته و IT حال به اذعان بسیاری انقلاب صنعتی چهارم مبتنی بر IoT در حال وقوع است.
شکل – اینترنت اشیا، چهارمین انقلاب صنعتی تاریخ
بیشتر بخوانید: هاب مرکزی چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
هوشمندسازی سازمان مبتنی بر اینترنت اشیا
هوشمندسازی سازمان یکی از حوزه‌های اصلی کاربرد اینترنت اشیا است. سازمان هوشمند به معنی اتصال سیستم‌های اصلی ساختمان نظیر کنتورهای آب و برق، سیستم‌های روشنایی،ایمنی، امنیتی، گرمایشی، سرمایشی، تهویه هوا و … که مجهز به سنسورهای مورد نیاز هستند و تجمیع و یکپارچه‌سازی داده‌ها در یک سیستم کنترل مرکزی است.
مهمترین مزایای هوشمندسازی سازمان مبتنی بر فناوری اینترنت اشیا
- امکان مانیتورینگ و کنترل یکپارچه فرآیندهای کل سازمان‌ها با جمع‌آوری یکپارچه داده‌های تمامی راهکارهای سازمان بر روی فضای ابری که نهایتاً با توجه به ذخیره‌سازی داده‌ها، زمینه برای تحلیل داده و استفاده در تصمیم‌گیری‌های بلندمدت نیز ایجاد می‌شود.
- کنترل مرکزی و خودکارسازی برخی فرآیندها، به ویژه در بخش‌های تهویه مطبوع و روشنایی که منجر به افزایش بهره‌وری و کاهش مصرف انرژی می‌شود.
- امکان تشخیص به‌موقع و دقیق خرابی‌ها با بکارگیری IoT در بخش‌های مختلف سازمان هوشمند و جمع‌آوری داده‌ها که کاهش هزینه نگهداری سامانه‌های سازمان هوشمند و تسریع در حل مشکلات را در پی دارد.
- افزایش ایمنی در مقابل حوادث و امنیت در مقابل سرقت و نفوذ از طریق جاگذاری گسترده حسگرها در تمامی نقاط و جمع‌آوری و مانیتورینگ یکپارچه اطلاعات آنها.
- افزایش بهره‌وری و آسایش کارکنان سازمان هوشمند از طریق مانیتورینگ لحظه‌ای پارامترهای حساس محیط کار، همچون سطح دی اکسید کربن (CO2) هوا که تاثیر به‌سزایی در نحوه عملکرد افراد دارد.
- استفاده از شبکه بی‌سیم ویژه اینترنت اشیا که منجر به پیاده‌سازی و اجرای بسیار سریع راهکار‌ها حتی در ساختمان‌های ساخته‌شده می‌شود. از سویی راهکارهای متنوع دیگر که پیش‌تر قابل ارایه نبودند نیز با توجه به امکان اتصال از طریق باتری، قابل اجرا هستند (مانند سامانه هشدار باز شدن در‌های حساس).
- با توجه به استفاده از پروتکل‌های استاندارد و آزاد بین‌المللی ویژه IoT، سامانه هوشمند ارایه‌شده به یک برند خاص محدود نبوده و می‌توان از تجهیزات ساخت شرکت‌های مختلف استفاده نمود. همچنین امکان گسترش تعداد حسگرهای قرار داده‌شده و تغییر سیستم در آینده به سادگی فراهم است.
تصویر – برخی راهکارهای سازمان هوشمند در یک نگاه
بیشتر بخوانید: ۱۰ مزیت اصلی بکارگیری اینترنت اشیا در سازمان هوشمند نسبت به سیستم‌های قدیمی‌تر اتوماسیون و BMS
معرفی راهکارهای هوشمندسازی سازمان ها
با توجه به توضیحات ارائه شده و توانمندی‌های شرکت راهبران اینترنت اشیا (لینکپ)، برخی از راهکارهای هوشمندسازی سازمان ها که براساس فناوری اینترنت اشیا قابل ارائه خواهد بود در ادامه معرفی خواهند شد.
۱- پایش میزان دی اکسید کربن، دما و رطوبت هوا در محیط داخلی سازمان
کیفیت هوای محیط از پارامترهای مهم و اثرگذار در عملکرد کارکنان سازمان هوشمند است. در محیط‌های بسته میزان گاز CO2 تاثیر مستقیم بر هوشیاری یا احساس خستگی کارکنان دارد. این پارامتر با سنسور هوشمند پایش کیفیت هوا سنجیده می‌شود.
بدین ترتیب داده‌های استخراج شده در بازه‌های زمانی مشخص برای سرور ارسال می‌شود و مشخصههای ارائه شده در پنل کاربری برای کاربر به‌روزرسانی می‌شود. علاوه بر این، تمامی داده‌های ارسالی در پایگاه داده ذخیره شده و در اختیار کاربر قرار می‌گیرد.
شکل – نمونه‌ای از نمودارهای تحلیل داده سنسور پایش کیفیت هوا
همچنین میزان دما و رطوبت محیط داخلی سازمان هوشمند با استفاده از حسگرهای نصب شده به صورت لحظه‌ای قابل مشاهده خواهد بود و در صورت استفاده سازمان از تجهیزات سرمایشی و گرمایشی و تهویه با قابلیت کنترل از طریق شبکه، تغییر و تنظیم دمای اتاق و تعریف سناریوها از طریق داشبورد مرکزی یا اپلیکیشن Linkap Smart امکان‌پذیر است. داده‌های مربوط به دمای محیط در ساعات مختلف شبانه‌روز در پایگاه داده ذخیره می‌شود و در اختیار کاربر قرار می‌گیرد.
۱-۱- کاربردهای سامانه
- پایش لحظه‌ای وضعیت محیطی و استفاده از اطلاعات آن در بخش منابع انسانی جهت بهبود عملکرد کارکنان سازمان هوشمند
- نظارت کم‌هزینه بر نحوه عملکرد سازمان در زمینه رعایت الگوی مصرف انرژی در ساعات مختلف شبانه‌روز
۲- اندازه‌گیری میزان مصرف برق و آب سازمان با استفاده از کنتورهای هوشمند
پایش میزان مصرف برق و آب به منظور اصلاح الگوی مصرف انجام می‌گیرد. پایش میزان مصرف برق را می‌توان با توجه به نوع کنتور استفاده شده در محل هوشمندسازی سازمان، از طریق نصب تجهیزاتی بر روی کنتور نصب شده و یا نصب یک کنتور هوشمند جدید بعد از کنتور قدیمی محقق نمود. در صورت استفاده از کنتور برق دیجیتال با هزینه مقرون به صرفه و کمترین تغییرات در سیستم سیمکشی ساختمان، با نصب یک دستگاه شمارنده پالس نوری که با یک باتری تغذیه می‌شود، کنتور قدیمی به کنتور هوشمند تبدیل شده و میزان مصرف در بازه‌های زمانی مشخص به سرور ارسال می‌شود.
پایش میزان مصرف آب را نیز می‌توان، با توجه به نوع کنتور استفاده شده در محل هوشمندسازی سازمان، از طریق نصب تجهیزاتی بر روی کنتور نصب شده و یا نصب یک کنتور هوشمند جدید بعد از کنتور قدیمی محقق نمود. در صورت استفاده از کنتور آب از نوع پیستونی قدیمی که قابلیت هوشمندسازی با نصب تجهیزات را ندارد، کنتور هوشمند با ظرفیت متناسب با محل انتخاب و ارائه خواهد شد که پس از کنتور اصلی نصب شده و تغذیه آن به‌وسیله باتری انجام می‌گیرد. این کنتور می‌تواند هر جایی از ساختمان سر راه لوله اصلی آب قرار گیرد.
تصویر – کنتور آب متصل هوشمند
۲-۱- کاربردهای سامانه
- نظارت یکپارچه بر میزان مصرف برق سازمان با امکان شناسایی اضافه بار و پیشگیری از خرابی‌های احتمالی
- نظارت یکپارچه بر میزان مصرف آب سازمان و امکان تشخیص نشتی و پیشگیری از خرابی‌های احتمالی
۳- کنترل و مانیتورینگ خطوط روشنایی و سطح روشنایی سازمان هوشمند
با استفاده از فناوری اینترنت اشیا می‌توان سطح روشنایی محیط را در هر لحظه به دقت اندازه‌گیری کرد و از مناسب بودن آن در هر ساعتی از روز مطمئن شد. بدین‌ترتیب به‌محض اطلاع از نامناسب بودن سطح روشنایی (به عنوان مثال در روزهای ابری که میزان نور خورشید کم است) می‌توان شدت نور را به‌صورت دستی یا با استفاده از سیستم هوشمند روشنایی در محدوده مناسب تنظیم کرد.
۳-۱- کاربردهای سامانه
- کنترل و مانیتورینگ لحظه‌ای سیستم روشنایی به صورت محلی از طریق پنل کنترل روشنایی و به صورت ریموت و از طریق داشبورد نرم‌افزاری یکپارچه و اپلیکیشن تلفن همراه
- امکان تعریف سناریو و خودکارسازی سیستم روشنایی
۴- سامانه هوشمند تشخیص باز/بسته بودن دربها
به منظور افزایش امنیت سازمان، سامانه هوشمند تشخیص باز/بسته بودن دربها هرگونه تغییر وضعیت (باز یا بسته شدن) در دربهای حساس مانند درب ورودی اصلی، درب گاوصندوق و… را گزارش می‌دهد.
در ساعات تعطیلی سازمان که باز شدن این درها غیرمجاز است، هشدارهای مربوط در صفحه داشبورد یا اپلیکیشن مدیر اعلام می‌شود. به کاربر اخطار باز شدن در مربوطه به همراه ساعت و تاریخ اعلام شده و در پایگاه داده نیز ثبت می‌گردد. همچنین می‌توان سناریو‌های مطلوب جهت گزارش‌دهی را تعریف کرد.
۵- پایش امنیتی تشخیص حضور افراد در ساعات غیر کاری
با استفاده از سنسورهای تشخیص حضور افراد، هر گونه حرکت در ساعات تعطیلی سازمان منجر به هشدارهای امنیتی خواهد شد. نکته مهم درباره این هشدارها، ذخیره کامل داده‌ها و لاگ اطلاعات و همچنین امکان تعریف و تغییر سناریو در صورت تشخیص حضور افراد، به‌صورت آنلاین است.
۶- سامانه هوشمند اعلام حریق سازمان هوشمند
در سامانه هوشمند اعلام حریق از شناساگرهای دود در اتاقها و بخش‌های مختلف یک سازمان استفاده می‌شود. این شناساگرها در مکانهای حساس سازمان نصب می‌شوند و به محض شناسایی حضور دود پیغام هشدار را از طریق پنل کاربری به کاربر ارسال می‌کنند. لازم به ذکر است که تمامی پیغامهای ارسالی به سرور در پایگاه داده ذخیره شده و در اختیار کاربر قرار می‌گیرد.
تصویر – شناساگر دود نصب شده در سازمان
لازم به ذکر است که در صورت نشت دود، سامانه نصب شده هشدار را به سرور اعلام می‌کند و این هشدار در بخش هشدارهای داشبورد یا اپلیکیشن Linkap Smart به همراه تاریخ و ساعت قابل مشاهده خواهد بود. همچنین می‌توان سناریو‌های مختلفی نیز برای آنها تعریف کرد.
۷- سامانه مانیتورینگ عملکرد دوربین‌های مداربسته سازمان هوشمند
یکی از مهمترین ابزارهای امنیتی در سازمان‌ها دوربین‌های مداربسته هستند. دوربین‌های مداربسته عملیات ثبت و ضبط تمامی فعالیت‌های صورت گرفته را انجام می‌دهند. در صورت بروز هرگونه سوءتفاهم یا اختلاف در انجام فعالیت‌های سازمان و یا هرگونه حادثه (مانند سرقت، آتش‌سوزی و…) تصاویر ضبط شده توسط دوربین‌های مداربسته به عنوان محل ارجاع معتبر محسوب شده و مورد بازبینی قرار می‌گیرد. لذا اطلاع در لحظه و برخط از صحت عملکرد دوربین‌ها به شدت حائز اهمیت است. داده‌های مربوط به نحوه عملکرد دوربین‌ها از سامانه مربوطه قابل دریافت است و جهت تجمیع مانیتورینگ تجهیزات سازمان در صورت عدم صحت عملکرد هر یک از دوربین‌ها پیغام هشدار عدم صحت عملکرد دوربین مربوطه از طریق نرم‌افزار داشبورد یا اپلیکیشن Linkap Smart به اطلاع کاربر می‌رسد. همچنین اطلاعات مربوط به نحوه عملکرد دوربین‌های مداربسته در پایگاه داده ثبت گردیده و برای کاربر قابل دسترسی خواهد بود.
۸- سامانه کنترل و مانیتورینگ وضعیت UPS و باتری‌های UPS سازمان
در صورت قطع برق یک سازمان عملاً انجام هیچ فعالیتی میسر نخواهد بود. بنابراین UPS به مثابه شریان حیاتی یک سازمان است و اطلاع لحظه‌ای و برخط از وضعیت UPS سازمان و شارژ یا عدم شارژ باتری‌های آن اهمیت ویژه‌ای دارد. با توجه به مجهز بودن UPS ها به کارت شبکه، امکان اتصال آنها به شبکه و دریافت اطلاعات لحظه‌ای از نحوه عملکردشان قابل دسترسی خواهد بود. جهت دریافت اطلاعات لحظه‌ای باتری‌ها نیز سنسورهای مخصوص در محل ورودی و خروجی برق باتری‌ها نصب خواهد شد که در صورت تغییر در محدوده تعریف شده ولتاژ برق ورودی به باتری‌ها (شارژ باتری) یا برق خروجی از باتری‌ها (دشارژ باتری)، تغییرات ایجاد شده را از طریق شبکه وایرلس به سرور مرکزی ارسال می‌نمایند. در داشبورد مانیتورینگ سامانه نیز پیغام هشدار مربوطه و وضعیت فعلی UPS ها و باتری‌ها نمایش داده می‌شود. اطلاعات در پایگاه داده ذخیره گردیده و برای کاربر قابل دسترسی خواهد بود.
۸-۱- کاربردهای سامانه
- پیش‌بینی خرابی باتری‌ها با اندازه‌گیری لحظه‌ای ولتاژ دو سر آنها
- پایش شرایط محیطی باتری‌ها (دما و رطوبت محیط) به منظور افزایش عمر مفید آنها
- تخلیه خودکار باتری‌ها در بازه‌های زمانی مشخص به منظور افزایش عمر مفید آنها
۹- سامانه هوشمند کنترل و مانیتورینگ تهویه
یکی از سامانه‌های پایه‌ای و متداول در تمامی سازمان‌ها برای بهبود دما و کیفیت هوا، سیستم‌های تهویه است. به همان میزان که عملکرد صحیح سامانه‌های تهویه و گرمایش و سرمایش تاثیر مشهودی در افزایش آسایش کارکنان دارد، عملکرد نادرست آن می‌تواند آزاردهنده باشد. با استفاده از سیستم هوشمند کنترل تهویه و با توجه به اطلاعات به دست آمده از پارامترهای هوای محیط، می‌توان به طور موثر از سیستم‌های تهویه ساختمان استفاده و برای آنها برنامه‌ریزی کرد.
علاوه بر این در مجتمع‌های اداری، سیستم‌های گرمایشی، سرمایشی و تهویه مطبوع بیشترین سهم را در مصرف انرژی دارند. از این رو با کنترل هوشمند این سیستم‌ها می‌توان در مصرف انرژی و هزینه‌های سازمان نیز صرفه‌جویی کرد. همچنین با استفاده از سیستم هوشمند کنترل تهویه، عملکرد سیستم‌های تهویه به طور دائم مورد نظارت قرار می‌گیرد و در صورت خرابی، اطلاعات بلافاصله از طریق سیستم مانیتورینگ برای کاربر ارسال می‌گردد تا اقدامات مورد نیاز انجام شود.
دلایل جداسازی سامانه اعلام حریق (ایمنی) از سامانه اعلام سرقت (امنیتی)
مهمترین دلایل جداسازی سامانه اعلام حریق از سامانه اعلام سرقت عبارتند از:
- امنیت بالای سامانه حفاظتی مدار بسته: در صورتی که از سامانه حفاظتی مدار باز در سازمان استفاده گردد، این سامانه هیچگونه اطلاعاتی در خصوص صحت عملکرد به کاربر ارائه نمی‌دهد و تنها پس از روی دادن حادثه می‌توان به صحت عملکرد سامانه مدار باز پی برد اما سامانه‌های حفاظتی مدار بسته در صورت بروز مشکل به کاربر اطلاع‌رسانی می‌کند.
- استفاده از دتکتورهای مقاومت مدار به جای دتکتورهای رله‌دار: غیر استاندارد بودن دتکتورهای رله‌دار، احتمال از کار افتادن آنها و کمبود این نوع از دتکتورها در بازار همگی موجب شده‌اند که استفاده از این نوع دتکتورها کاهش یافته و روند استفاده از دتکتورهایی که با مقاومت مدار کار می‌کنند افزایش یابد. دتکتورهای مقاومت مدار علاوه بر استاندارد بودن، تنوع بالایی در بازار دارند که می‌توان برای انتخاب برند مناسب تصمیم‌گیری نمود.
- عدم وجود استاندارد مشخص در تجهیزات سامانه اعلام سرقت جهت تعریف دتکتورهای اعلام حریق
داشبورد مانیتورینگ و مدیریت یکپارچه تجهیزات
مهمترین نکته در مورد راهکارهای هوشمندسازی، نمایش وضعیت تجهیزات متصل شده در داشبورد مدیریت دیوایس برای کاربران است که دید روشنی از وضعیت محیط در اختیار می‌گذارد.
ضمن اینکه ذخیره داده‌های جمع‌آوری شده در فضای ابری امکان استخراج نمودارهای تحلیلی و پیش‌بینی از وضعیت آتی سیستم را فراهم می‌کند. داده‌های جمع‌آوری شده از کلیه تجهیزات نصب شده از طریق آدرس https://dashboard.linkap.net و یا اپلیکیشن Linkap Smart قابل مشاهده خواهد بود.
تصویر – صفحه اصلی داشبورد مدیریت تجهیزات
وضعیت سیستم روشنایی، میزان مصرف برق، تعداد افراد مراجعه کننده به سازمان، میزان مصرف آب و همچنین کیفیت هوا، دما و رطوبت در نقاط مختلف سازمان در داشبورد مدیریت قابل مشاهده خواهد بود. علاوه بر این، با توجه به قابلیت برقراری ارتباط دو طرفه در لینک رادیویی استفاده شده در تجهیزات نصب شده، امکان ارسال دستور و کنترل تجهیزات نیز فراهم گردیده است. به عنوان نمونه، علاوه بر جمع‌آوری و نمایش میزان مصرف برق در سازمان، امکان کنترل سیستم روشنایی نیز از طریق داشبورد وجود دارد.
همچنین در صورت بروز هرگونه مشکل نظیر باز شدن درها و یا تشخیص هرگونه حرکت در ساعات تعطیلی و یا تشخیص دود، هشدارهای مربوط در صفحه داشبورد و اپلیکیشن Linkap Smart نمایش داده می‌شود. علاوه بر این، داده‌های مربوط به کلیه حسگرهای نصب شده، جمع‌آوری و در فضای ابری ذخیره می‌شوند.
تصویر – صفحه مشاهده لاگ داده تجهیزات
با ذخیره این حجم از داده‌ها امکان تحلیل بر روی پارامترهای مختلف فراهم می‌شود. به عنوان نمونه با استفاده از اطلاعات مربوط به تعداد مراجعه‌کنندگان در روزها و ماه‌های سال می‌توان تعداد نیروی انسانی مورد نیاز را برای ماه‌های آتی پیش‌بینی کرد.
راه‌اندازی مرکز مانیتورینگ در سازمان
با توجه به روند طراحی شده به منظور توسعه راهکارهای هوشمندسازی برای سازمان، لازم است بخشی به عنوان اتاق مانیتورینگ مرکزی به منظور کنترل و مدیریت یکپارچه تمامی بخش‌ها در نظر گرفته شود. بدین‌ترتیب علاوه بر صفحه داشبورد مجزای هر بخش داشبورد مدیریت یکپارچه کلیه بخش‌ها و نمایش هشدارهای مربوطه نیز ایجاد خواهد شد. در این مرکز تمامی اطلاعات سازمان به صورت لحظه‌ای و برخط قابل دسترسی خواهد بود که مطمئناً این قابلیت تصمیم‌گیری را برای مدیران آسان‌تر می‌نماید. همچنین با بررسی و تحلیل داده‌های ثبت شده بخش‌های مختلف سازمان می‌توان در تخصیص بهینه منابع به آنها بهبود قابل ملاحظه‌ای ایجاد کرد.
برای دریافت مشاوره رایگان در رابطه با هوشمندسازی سازمان و تماس با کارشناسان لینکپ از راه های ارتباطی در صفحه تماس با ما استفاده کنید.
